In Brabant hebben we altijd gezegd wat we dachten. Oude Brabantse spreekwoorden en gezegdes worden bijna niet meer gebruikt. Ik wil ze weer uit de kast halen. Soms is er wat uitleg nodig. Er zit zoveel humor en wijsheid in. En we kunnen zo goed om onszelf lachen.

Andere namen: Satan, Mephisto, Demon, Sater, Zwarte Engel.

Veel namen voor één figuur, die overal ter wereld symbool staat voor het kwaad.

De duivel is volgens de traditie de gevallen aartsengel Lucifer, die in opstand kwam tegen God.

'Gevallen' betekent niet dat hij gestruikeld is, maar door God uit de hemel werd verbannen.

Wist u dat:

In alle religies de duivel meestal een man is?

Een vrouwelijke duivel vaak een heks, kreng of secreet wordt genoemd?

De duivel vaak afgebeeld wordt met hoorntjes, bokkenpoten, een puntige staart en een drietand.

De duivel in de hel woont, een plaats zonder licht, geen genade of mededogen en dat er alleen maar gekerm, geschreeuw en geluiden van pijn en wanhoop zijn te horen.

Het woord duivel uit het Grieks komt, van 'diabolos' of 'door-elkaar-gooier' en dat we in die zin allemaal wel eens duivels zijn.

Er ook zoiets bestaat als een duivels dilemma: een situatie waarin je moet kiezen tussen twee kwaden en de uitkomst altijd negatief is en je altijd iemand tekort doet.

‘t lekt wel of de duuvel d’r gejonkd het.

Het lijkt wel of de duivel er gejongd heeft.

Het is er een grote chaos. Of zoals we met een Nederlands spreekwoord zeggen: Het is een huishouden van Jan Steen. Hij was een schilder, die vooral dagelijks en humoristische taferelen schilderde vol levendigheid en wanorde.

Den duuvel schet altij op d’n grootste hoop.

De duivel schijt altijd op de grootste hoop.

Waar geld is komt altijd meer geld bij.

Ofwel: de rijken worden rijker

In Nederland wordt de kloof tussen arm en rijk steeds groter.

Volgens zakenblad Quote groeide het vermogen van de 500 rijkste Nederlanders het afgelopen jaar met bijna 8 %, terwijl het vermogen van de de gewone Nederlander slechts 1 % steeg.

Er zijn in Nederland inmiddels 52 miljardairs: 52 x 1000 miljoen!

Hij is als een duvelke in een duske, zo ziedem en zo ziedem nie.

Hij is als een duiveltje in een doosje, zo zie je hem en zo zie je hem niet.

Als iemand, erg druk en bewegelijk is.

Bijvoorbeeld iemand met ADHD: een aandachtsstoornis die vroeger vooral bij kinderen voorkwam, maar nu ook bij veel volwassenen.

Twee vormen: de hyperactief-impulsieve variant en de slecht-kunnen-concentreren variant.

Bij d’n duuvel um wijwotter gaon.

Aan de duivel om wijwater vragen.

Wijwater is heilig water, dat door een priester is gewijd. Wordt onder andere bij de doop gebruikt.

Het gezegde betekent: aan het verkeerde adres zijn.

Iets aan iemand vragen wat niet tot zijn taak behoort, waar hij niet verantwoordelijk voor is.

Wist u dat:

Het woord duivel niet altijd negatief gebruikt wordt: de Belgische voetbalploeg wordt ook wel de 'rode duivels' genoemd.

Het speciaalbier Duvel, niet in de hel, maar in België wordt gebrouwen.

Het verkleinwoord duveltje vaak juist grappig of positief bedoeld is.

Een kind dat erg ondeugend is, noemen we soms een duveltje. Stout, ja, maar ook vrolijk en uitdagend.

‘n Engelke m’een duvelke moete vatte

Een engeltje met een duiveltje moeten nemen.

Je moet geven en nemen. Je krijgt niet altijd helemaal je zin.

Zelfs d’n duvel vreet vliege, als ie veul honger heet.

Zelf de duivel eet vliegen, als hij veel honger heeft. In tijd van nood smaakt alles. Of honger maakt rauwe bonen zoet.

D’n duvel op ‘t kussen binden.

De duivel op het kussen binden.

Alles aandurven, nergens bang voor zijn. Met iedereen raad weten.

De beroemde schilder Breughel de Oude (geboren in Breda tussen 1525-1530) beeldde veel spreekwoorden uit. En ook dit spreekwoord. Boeken waren toen nog zeldzaam. Zo werden de spreekwoorden verspreid onder de Brabantse bevolking.

Dus als u de volgende keer ergens op visite komt en het is er een grote rommel, zeg dan gerust

‘t lekt wel of de duuvel d’r gejonkd he!' En als ze dan vragen wat u bedoelt.

Dan zegt u maar: 'Witte gij da nie?, ‘t staat ergens in ‘t Carillion'.

Tot de volgende keer.

Fer van Vuuren